Son yıllarda sıklıkla dünyadaki 10 ‘’Süper Gıda’’ dan biri olarak listelenen kenevir tohumu, sağlıklı yaşama yönelik beslenme pratiklerinin önemli bir parçası olmaya başlamış ve gerek tek başına tüketilerek; gerekse salata, zeytinyağlı, meze ve pratik öğünler gibi birçok yemeğin içeriğinde kendisine yer bularak giderek popülerleşmiştir. Son yıllarda yoğun olarak gündeme gelen ketojenik, vegan, vejeteryan ve paleo gibi birçok diyetin içerisinde artık kenevir tohumu ve tohum yağı vazgeçilmez bir parça olmaya başlamıştır.
Bu popülerleşmede insanlık tarihi boyunca bin yıllarca tüketilen bu gıdanın birkaç on yıl boyunca dünyada yasaklandıktan sonra günümüzde bu yasakların giderek kaldırılmaya başlanmasının kuşkusuz önemli bir payı bulunmaktadır.
Fakat gerçekte bu besin maddesinin ne gibi faydaları bulunuyor?
Tohum yağı, iklim koşulları ve cinle değişlenlik göstermekle birlikte kenevir tohumunun yaklaşık %20 - %30 lük kısmını oluşturmaktadır. 42 farklı cins üzerinde yapılan analizlerde, kenevir tohumu yağı içerisindeki faydalı yağ asitlerinin dağılımının aşağıdaki gibi olduğu ortaya çıkmıştır.
Esansiyel aminoasitler ve Omega 3 ve 6 yağları açısından çok zengin olan bu kısmın vücudun çeşitli bölgelerindeki faydaları ile ilgili dünya çapında sayısız çalışma bulunmaktadır.
1) Kalp ve Damar Sağlığı
Kenevir tohumu yağının kapsamlı besin profilinin kalp ve damar sağlığı üzerinde de pozitif etkileri olduğu ortaya konmuştur. Örnek olarak Nutrition & Metabolism Trusted Source dergisinde bu konuda yayınlanan bir çalışma, [3] kenevir tohumu yağı tüketiminin yüksek tansiyon, ateroskleroz ve dengesiz kolesterol seviyeleri gibi sağlık problemleri üzerindeki pozitif etkilerini ortaya koymaktadır.
Kenevir tohumu yağı içerisinde yüksek oranda arjinin amino asidi bulundurmaktadır. Vücut içerisinde nitrik okside dönüştürülen bu amino asidin; kan akışının rahatlamasında, kan damarlarının elastik yapısının korunmasında ve iç yüzeyinin pürüzsüz kalmasında etkin rol oynaması sebebi ile dolaşım sağlığının korunmasına katkıda bulunduğu düşünülmektedir. [6] 2014 yılında yapılan bir başka inceleme, kenevir yağ asitleri içersinde %20 oranında bulunan alfa-linolenik asit (ALA) alımının kardiyovasküler hastalık riskini azalttığı sonucuna varmıştır. [4] Bunun yanı sıra kenevir tohumu içerisinde bulunan GLA’nın kilo vermede ve obezitenin önüne geçmede etkili olabildiğine ve dolaylı yoldan bu şekilde de kalp sağlığını korumada etkili olduğuna yönelik çalışmalar da vardır. [8]
2) Beyin Sağlığı
Kenevir tohumu yağı, zengin faydalı yağ asidi içeriği ve polifenol ve lesitin kompozisyonu sebebi ile beynin günlük fonksiyonlarını destekleyebilmektedir. [9] Bu alanda yapılan yakın tarihli bir araştırma aynı zamanda beyin kaynaklı
enflamasyonların ve ‘’beyin sisi’’ de denen psikofizyolojik durumun önüne geçmede etkin rol oynayabildiğini ortaya koymuştur [1] Bununla birlikte zengin magnezyum içeriği ile beyindeki elektriksel iletimi desteklemekte ve omega 3 ve 6 içeriği ile hormon dengesinin korunmasına fayda sağlayabilmektedir.
3) Cilt Sağlığı
Kenevir tohumu yağı besleyici ve koruyucu özelliği sayesinde beslenmenin yanında cilt bakımında da kendisine yer bulmuştur. İçeriğinde bulunan yağ asitleri ve yoğun E vitamini, cildin beslenmesinde, nemli, sağlıklı ve esnek kalmasında rol oynamaktadır. Kenevir tohumu yağının besin profilini inceleyen birçok araştırma, içeriğindeki zengin yağ asidi profilini ortaya koymuştur. Bu zengin yapı, cildi beslemek ve onu enflamasyon, oksidasyon ve diğer yaşlanma nedenlerinden korumak için pahalı kozmetik ürünlerine karşı tamamen doğal bir alternatif haline getirmektedir.
2014 yılında yapılan örnek bir inceleme, kenevir tohumu yağının haricen uygulamasının cildi güçlendirdiğini ve enfeksiyona daha iyi direnebilmesini sağladığını ortaya koymuştur. Burada araştırmacılar, kenevir tohumu yağının aşağıdakiler de dahil olmak üzere otoimmun ve kronik bir dizi cilt probleminin giderilmesinde etkin rol oynayabileceğini vurgulamaktadır. [5
Egzama
Dermatit
Sedef hastalığı
Varisli egzama
Liken planus
Akne rozasea
4) Kadın Sağlığı
Kadınların yaklaşık %80'i doğurganlık dönemlerinde mensturasyon öncesi sendromun (PMS) neden olduğu fiziksel ve/veya duygusal semptomlarla karşılaşmaktadır. Büyük ölçüde prolaktin hormonu etkisiyle ortaya çıkan bu semptomları en aza indiren prostaglandin E1'i serbest bırakan Gamma linoleik asit (GLA) açısından zengin kenevir tohumu yağı, bu semptomların indirgenmesinde etkin rol oynayabilmektedir.
2011 tarihli bir çalışma günde 210 mg GLA alımı yapan kadınlarda meme ağrısı, depresyon, sinirlilik ve sıvı tutulması gibi çeşitli PMS etkilerinin azaldığını ortaya koymuştur [2].
GLA’nın aynı zamanda menopozun neden olduğu hormon dengesizliklerine ve enflamasyona karşı etkili olabildiği düşünülmektedir.
5) Eklem Sağlığı
Kenevir tohumu yağı besin olarak ya da haricen masaj yapılarak kullanıldığında eklem sağlığı açısından faydalı etkiler ortaya koyabilmektedir. Romatoid artirit ya da iltihaplı romatizma olarak da bilinen ve sıklıkla eklemleri etkileyen otoimmün bozukluklara karşı kenevir tohumu yağının pozitif etkiler doğurabildiğine karşı yapılmış akademik çalışmalar bulunmaktadır. [7]
Diğer Özellikleri;
3:1 oranında omega 6 ve omega 3 dengesi ile ideal omega3 ve 6 oranına sahiptir. Bu demektir ki başka yağ zengini besinlere ihtiyaç duymadan tek başına tüketilebilir.
E vitamini açısından zengindir. 100 gram kenevir tohumu yağı 100-150 mg arası E vitamini içerir. 1-2 yemek kaşığı kadar kenevir tohumu yağı yetişkinler için tavsiye edilen günlük E vitamini ihtiyacını karşılamaktadır.
SPF-6 güneş koruması içerir, çinko oksit eklenerek ev yapımı güneş kremi yapımında kullanılabilmektedir.
Cinslere göre farklılık gösteren farklı oranlarda fotosterol, klorofil ve karoten içermektedir.
REFERANSLAR
8 - Obesity and weight loss alter serum polyunsaturated lipids in humans. Phinney SD, Davis PG, Johnson SB, Holman RT. Am J Clin Nutr 1991;53:831-838 Erythrocyte Fatty Acid Composition and the Metabolic Syndrome: A National Heart, Lung, and Blood Institute GOLDN Study. Edmond K. Kabagambe et al. Clinical Chemistry. 2008;54:154-162